به گزارش «فرهیختگان»، سیدمیلاد ناظمی سردبیر برنامه مامان‌هاست. به سراغ او رفتیم تا درمورد اهداف برنامه و بازخوردهایی که در این مدت کوتاه گرفته‌اند، صحبت کنیم.از ناظمی درباره اهداف و اولویت‌های برنامه می‌پرسم و می‌گوید: «با آقای حسینی، تهیه‌کننده و خانم مصطفی‌زاده هم که الان اجرای برنامه را به‌عهده دارند، در اواسط سال97 برای ساخت یک برنامه درخصوص خانواده صحبت کردیم و موضوعاتی را بررسی کردیم که جایش در تلویزیون خالی است. ابتدا خانم مصطفی‌زاده این پیشنهاد را داد که بحث روش‌های تربیتی بچه‌های دهه90 مساله مهمی است؛ موضوعی که والدین در آن ضعف دارند و پیچیدگی‌های خودش را دارد. والدین نمی‌دانند چطور موبایل دست فرزندان را کنترل کنند یا ملاحظاتی را که وجود دارد، به بچه‌ها آموزش دهند. این مسائل را به حوزه‌های مختلف تعمیم دادیم. در خیلی از حوزه‌ها، سبک زندگی بچه‌ها با نسل‌های قبل متفاوت است و والدین با آنها چالش دارند.»

صحبت‌هایش که تمام می‌شود، می‌گویم یکی از اهداف این مدل برنامه‌ها این است که خانواده‌ها را پنهان و یا آشکار دعوت به فرزندآوری کنند، چقدر این هدف برایتان اولویت داشت؟ و ناظمی می‌گوید: «ببینید، بچه‌داشتن کار ساده‌ای نیست، اتفاقا کاری سخت و البته بسیار مهم است. حتی در روزگار گذشته هم که امکانات مثل الان نبوده، این کار بسیار سخت بوده است. ما هم در این برنامه می‌خواهیم همین نکات را بگوییم و البته این نکته را هم در برنامه‌مان مدنظر داریم که درمورد فرزندآوری صحبت می‌کنیم، ولی قرار نیست به شکل مستقیم بر این مساله تاکید کنیم که بچه بیاورید، چون جمعیت کم است.»

ناظمی حرف‌هایش را این‌گونه ادامه می‌دهد: «در پیش‌فرض ما این بود که فرزندی وجود دارد و این فرزند در خانواده ارزش دارد. برای همین است که سراغ مادرها رفتیم؛ یعنی کسانی که در برنامه حضور دارند را به‌عنوان مادر دیدیم و پیش‌فرض اینچنینی داریم. بخش دیگر برنامه این است که بچه‌ای که درحال حاضر تک‌فرزند است را ببینیم که با چه چالش‌هایی مواجه است و درواقع یک کودک تک‌فرزند در ساختار خانواده‌ها به‌جای اینکه با بچه‌ها بزرگ شود، با بزرگ‌ترها بزرگ می‌شود و فرصت همراهی با همسالان خود را از دست می‌دهد. این بچه آسیب می‌بیند. نکته بعدی این است که درکنار آسیب‌هایی که ممکن است تک‌فرزندی به‌همراه بیاورد، ما یک کاری می‌کنیم که فرزندآوری کار آسان‌تری باشد؛ مثلا خیلی از خانواده‌ها از بچه‌دار شدن می‌ترسند به‌خاطر تغییراتی که بعد از فرزندآوری در زندگی آنها ایجاد می‌شود؛ اعم از شرایط فیزیکی، شرایط خانوادگی، شرایط مالی و غیره. به همین خاطر از بچه آوردن فراری هستند. ما در این برنامه می‌گوییم از این مساله نمی‌توان فرار کرد و اگر شما این کار را به تاخیر بیندازید، سن بالاتر می‌رود و این مرحله سخت‌تر می‌شود، ضمن اینکه راه‌حل‌ها را نیز بیان می‌کنیم.»

سردبیر برنامه «مامان‌ها» اضافه می‌کند: «این را هم باید درنظر بگیریم که در شرایط امروز، نفی فرزندآوری و مدیریت و تربیت بچه برای خانم‌ها آسان‌تر است؛ به همین دلیل ما تلاش می‌کنیم به‌شکل غیرمستقیم به موضوع فرزندآوری اشاره کنیم. ما تلاش کردیم به این مقوله بپردازیم که چرا برخی زوج‌های جوان ایرانی از فرزندآوری می‌ترسند؛ آیا این مساله فقط ناشی‌از مساله اقتصادی خانواده‌ها است. در قسمت‌هایی از برنامه به تبیین این امر پرداختیم. مثلا درمورد هزینه‌های لباس بچه که خب بسیار هم گران است، در یکی از برنامه‌ها به والدین یاد دادیم در این زمینه هزینه زیادی نکنند، چون بچه درحال رشد است. برخی وسیله‌ها هم هستند که عمر مفیدشان فقط سه تا چهارماه است و طول عمر کوتاهی دارند. والدین حتی می‌توانند برخی از این وسایل را قرض بگیرند. می‌خواهم بگویم برای حفظ شئونات مختلف بچه‌داری -آموزشی، تربیتی، اقتصادی- تلاش کردیم مسائل را راحت‌تر نشان دهیم و به شکل غیرمستقیم به این هدف کمک کنیم.»

    صدایمان در روستاهای دورافتاده شنیده شد

از به‌ثمر نشستن اهداف‌شان در همین چند برنامه کوتاه می‌پرسم و می‌گوید: «ما یک نگرانی داشتیم که گستره مخاطبان‌مان چقدر است و چقدر از حرف‌هایی که می‌زنیم در کل کشور شنیده می‌شود، ولی وقتی پیامک‌هایی را از روستاهای شهرستان‌های دورافتاده داشتیم که در آن می‌گفتند؛ خدا شما را خیر دهد، چون در جایی که ما زندگی می‌کنیم، امکاناتی چون دوره‌های آموزشی و غیره زیاد نیست و مشکلات زیادی برای ما پیش آمده، که این برنامه به ما کمک کرده است. وقتی با این بازخوردها مواجه شدیم برای ما خوشحال‌کننده بود که انگار به هدفی که می‌خو‌استیم، رسیدیم. اگر بخواهم آماری بگویم، نمی‌توانم بگویم مثلا فلان درصد موفق شدیم یا اینکه شکست خوردیم، اما حجم بازخوردها به‌جهت کیفیت و کمیت به‌گونه‌ای بوده که ما را به یک رضایت نسبی رسانده و تاحدی به هدف خود رسیده‌ایم، ولی قطعا کامل و کافی نیست و سعی می‌کنیم در آینده برنامه بهتر باشد.»

    دنبال بهبود کیفیت مادری بودیم

میلاد ناظمی در پاسخ به این سوال که چقدر ساخت چنین برنامه‌هایی می‌تواند زوج‌های جوان را به فرزندآوری ترغیب کند و باعث تربیت صحیح بچه‌ها شود؟ می‌گوید: «یک اصل مهم وجود دارد که وقتی درباره مساله‌ای حرف می‌زنید، ترویج می‌یابد. مثلا وقتی سریالی به نام ستایش پخش می‌شود، مردم چقدر اسم فرزندان‌شان را ستایش می‌گذارند. وقتی در برنامه‌ها درمورد روش‌های مختلف تربیت فرزند صحبت می‌شود، ناخودآگاه مردم با دیدن تجربه دیگران تشویق به این مساله می‌شوند، اما ما در این برنامه می‌خواستیم غیر از موضوعی که شما می‌گویید، به یک مساله دیگر هم توجه کنیم. همه به یک زن می‌گویند بچه‌دار شود و بعد از بچه‌دار شدن دیگر کسی از او حرفی نمی‌زند. او وارد دوره‌ای می‌شود که برایش ناشناخته است، برای همین باید به این مساله بسیار توجه کرد. ما در این برنامه این کار را کردیم که اگر کسی می‌خواهد به‌سراغ مقوله مادری برود بداند که برای بعد از آن هم راه‌حل وجود دارد. این مساله ناخودآگاه به کیفیت و کمیت مادری کمک می‌کند.»

    دنبال جذب مخاطب با سلبریتی نبودیم

صحبت پایانی سردبیر «مامان‌ها» اما جالب است و از توجه تلویزیون به ساخت برنامه با سلبریتی‌ها می‌گوید، چون راحت‌تر است. او از سختی‌های ساخت برنامه‌هایی مثل مامان‌ها می‌گوید: «تیم برنامه‌سازی که این برنامه را ساخته، تجربه‌های مختلف داشته است. این برنامه ساختش خیلی سخت‌تر از آن چیزی است که به چشم بیاید. ما با آدم‌هایی در این برنامه طرف هستیم که درمقابل رسانه بی‌تجربه هستند و برایشان سخت است که جلوی تلویزیون و دوربین قرار بگیرند. گاهی پیش می‌آمد که یکی از میهمانان صحبتی می‌کرد و بعد مشکل خانوادگی پیدا می‌کردند و ما به‌دنبال حل این مشکل بودیم. می‌خواهم بگویم بخشی از سختی‌های این برنامه در فرامتنی است که اصلا به‌چشم نمی‌آید. بیشتر برنامه‌ها در تلویزیون به‌سراغ یک سلبریتی می‌روند و برنامه‌شان را با کمترین سختی می‌سازند. آن برنامه‌ها در جایگاه خود و به اندازه خودشان بسیار مفید خواهند بود، اما از یک آدم معمولی برنامه جذاب ساختن بسیار سخت و نفس‌گیرتر است و همین سختی‌ها گاهی باعث می‌شود همه به‌سمت سلبریتی‌ها و برنامه‌هایی بروند که راحت‌تر تولید می‌شوند. به‌همین خاطر ما سعی کردیم باوجود همه سختی‌ها به‌سمت محتوایی برویم که دغدغه و نیاز کشور است. اگر به صحبت‌هایی که رهبر انقلاب درمورد بحث فرزندآوری یا تربیت فرزند دارند توجه کنیم، متوجه می‌شویم که ایشان دغدغه ریزترین مسائل این حوزه را دارند و مدام هم اشاره می‌کنند، مواردی مثل اسباب‌بازی، مهدکودک‌ها و... ما سعی کردیم به این مسائل توجه کنیم و باتوجه به ملاحظات ایشان و کارشناسان تربیت دینی به تولید اثر بپردازیم.»

مجری برنامه مامان‌ها عنوان کرد:

    حفظ تعادل در نمایش سختی‌ها و شیرینی‌های مادری

منصوره مصطفی‌زاده، هم مجری برنامه مامان‌ها است. به‌سراغش می‌روم تا با هم درمورد شکل و شمایل برنامه صحبت کنیم. او درمورد اولویت‌های برنامه می‌گوید: «ما چند اولویت اصلی داشتیم؛ اینکه سراغ موضوعاتی که همه از آن می‌دانند و قبلا پزشکان و روانشناسان درمورد آن موضوع به یک نظریه ثابت رسیده‌اند، نمی‌رویم. مثلا درمورد تغذیه کودک، روش صحبت کردن با بچه و اینکه بچه زیر یک‌سال نباید یک‌سری از مواد غذایی را بخورد، همه ما این را می‌دانیم. ما می‌خواستیم سراغ موضوعاتی برویم که همه به یک نظریه مشخص درمورد آن نرسیده باشند. مثل آموزش مجازی در شرایط کرونا، که آنقدر جدید است که تا به‌حال کسی درمورد این موضوع کار پژوهشی نکرده است.»

از سخت‌ترین و شیرین‌ترین اجرا در این مدت می‌پرسم و می‌گوید: «به‌نظرم سخت‌ترین تجربه مربوط به مادران تنها بود. موضوع سخت دیگر، این بود که «بعد از مادری زندگی صورتی نمی‌شود؟» انتخاب این موضوع برای این بود که می‌خواستیم درباره سختی‌های بعد از مادر شدن حرف بزنیم. این موضوعات به‌نحوی راه رفتن روی مو بود. اگر قدری بیش از حد از سختی‌ها حرف بزنید، انگار مادری را به‌عنوان فرآیند بد و تلخ جا می‌اندازید و اگر بگویید خیلی خوب است و پروانه‌ای است، انگار سختی‌ها را نادیده گرفته‌اید. حفظ کردن تعادل در این بحث‌ها سخت بود که سعی کردیم رعایت شود، چون اگر انجام نمی‌شد، اجازه پخش پیدا نمی‌کرد. اگر می‌گفتیم مادری سخت است، حتی اجازه پخش نمی‌دادند. باید به این مساله دقت می‌کردیم، چون اگر این تعادل حفظ نمی‌شد، از هدف ساخت این برنامه هم دور می‌شدیم.»